Бахшида ба 235 солагии олими намоён, шоири тавоно, тарҷумони мумтози осори адабиёти форсу тоҷик
Шоир, тарҷумон ва олими олмонӣ, профессори адабиёти Шарқ дар Донишгоҳҳои Эрланген ва Берлин кору фаъолият кардааст.
Дар соли 1814 бори нахуст диққати хонандагонро китоби ашъори шеърии рӯҳияи ватандӯстӣ («Шеърҳои олмонӣ» Дойче Гедихте»), бахшида шудааст ба худ хонандагонро чалб кардааст. Ин китобро бо тахаллуси Ф. Реймар ки ба он «Сонетҳои зиреҳдор», дохил шуда буд, ба худ ҷалб кард.
Асарҳои аввалини Ф. Рюккерт ҳам аз ҷиҳати шакл ва ҳам аз ҷихати мазмун матолиби зиёде гузоштанд; вале баъдтар ба навиштани ашъори зебо, навозанда ва пурмазмун шуруъ кард, ки аз онҳо, масалан, дар «Баҳори дӯстдошта», ки дар он достони ишқи худро бозмегардонад ва дигар маҷмуаҳо зиёданд. Маҳорати шеър навиштани ӯ хеле воло буд. Ва ҳамчун муҳаққиқ, олим беназир буд. Яке аз ҳолноманависони Ф. Рюкерт Г. Фортлаге ӯро ҳамчун “нобиғаи забоншинос” ба маънои томаш меҳисобид. Ӯ яке аз аввалин шоир ва муҳаққиқ буд, ки тамоми назми шарқиро аз нусхаи асл тарҷума мекард. Инчунин осори гаронбаҳои Шарқро ба хонандагони аврупоӣ муаррифӣ кардааст.
Саҳми Ф. Рюккерт ҳамчун мутарҷими нотакрор аст, ки аз ибрати Гердер ва Гёте илҳом гирифта, барои бо осори адабиёти Шарқ шинос кардани аҳли ҷомеаи олмонӣ қарор гирифтааст, ки хеле бузург аст. Тарҷума ё таҳрири ӯ аз «Наля ва Дамаянти» (1845), «Рустем ва Зораб» (1846), «Тағйирёбии Абусаид» (1844), имрӯз ҳам аҳамияти худро гум накардаанд. Бисёре аз ашъори аслии Рюккерт, ба хусус ашъори ишқӣ низ дар ҷойгоҳҳо тобиши шарқӣ доранд ва иртиботи наздики худро бо “ғазал”-ҳои арабӣ ё форсӣ шаҳодат медиҳанд.
Пас аз даргузашти Ф. Рюккерт тарҷумаҳо аз Саъдӣ, Фирдавсӣ, Калидаса, инчунин аз Теокритус ва Аристофан осори гаронбаҳоро боқӣ гузоштааст.
«Нал ва Дамаянти» ва «Рустем ва Зораб»-ро ховаршиноси рус В.А.Жуковский аз тарҷумаи олмонии Ф. Рюккерт тарҷума кардааст. Асарҳои Рюккерт солҳои 1867—1869 рӯи чоп омаданд. (12 чилд). Шеърҳои Рюккерт аз ҷониби А.Н.Плещеев, А.А.Фет, К.Р., Федор Сологуб, Н.А.Заболотский ва дигар шоирони маъруф, инчунин тарҷумонҳо А.Казарновский, В.Куприянов, В.Флайн, С.Таск, Б.Чулков ба забони русӣ тарҷума шудаанд.
Дар Олмон 50 версияи «Шоҳномаи Фирдавсӣ вуҷуд дорад, аммо Ф.Рюккерт «Шоҳнома»-ро тарҷума ва нашр кардааст. Аммо фақат тарҷумаи «Шохнома»-и Фирдавсӣ мунаққидон ба ин ақида ҳастанд, ки тарҷумаи Ф.Рюккерт ба нусхаи асл хеле наздик аст. Ӯ инчунин муаллифи тарҷумаи «Қуръони маҷид ва Девони Ҳофиз» ба ҳисоб меравад. Барои насли имрӯзи ховаршиносони Аврупо ва ҷаҳон осори гаронбаҳои Ф.Рюккерт дар шинохти назми нозуки адабиёти классикии Шарқ инчунин тоҷикон Фирдавсӣ, Ҳофиз Саъдӣ ва дигарон беназир аст.
Воҳидова Санавбарбону
доктори илмҳои таърих, профессор
мудири шуъбаи Аврупо ва Америка
