Интихоботи соли 2024 ба таври расмӣ рӯзи 15 январ оғоз мешавад, ки овоздиҳандагони штати Айова дар толорҳои мактабҳо, ибодатгоҳҳо ва толорҳои маҷлисӣ барои интихоби номзади худ ба мақоми президенти Штатҳои Муттаҳида ҷамъ меоянд. Онҳо дар ҳоле ҷамъ хоҳанд шуд, ки кишвар ба бархӯрди эҳтимолии таърихии номзадҳои президентӣ ва мавсими тӯлонӣ ва шадиди интихобот омода мешавад.

Дар ҳоле ки интихобот барои мақоми баландтарин дар ин кишвар бешубҳа дар марҳалаи марказӣ қарор хоҳад гирифт, амрикоиҳо барои қабули қарорҳои зиёди дигар дар ҳавзаҳои интихоботӣ хоҳанд буд - аз мавсими ибтидоӣ ва идома то интихоботи умумии 5 ноябр. Овоздиҳӣ ба аъзои шӯрои музофотӣ, мэр, мансабдорони интихобшудаи штат, губернаторҳо ва аъзои Палатаи Намояндагон ва Сенати ИМА муайян мекунад, ки шаҳр, штат ва кишвари шумо дар тӯли чанд соли оянда чӣ гуна роҳро пеш хоҳанд гирифт.

Ҷо Байден, раисиҷумҳури демократӣ дар пайи дувумин давраи пай дар пайи худ мебошад ва Доналд Трамп, раиси ҷумҳури собиқи ҷумҳурихоҳ (2017-2021) мехоҳад барои чаҳор соли дувум ба Кохи Сафед баргардад. Дар ин давраи интихобот масъалаҳо метавонанд муҳим бошанд. Бо он ки амрикоиҳо бо ду номзади эҳтимолӣ ба мақоми президентӣ ошно ҳастанд, коршиносон мегӯянд, бар хилофи озмунҳои ахир, масъалаҳо муҳим хоҳанд буд. Ва боз як таҳаввулоти ғайриоддӣ вуҷуд дорад: Бар хилофи ҳикмати анъанавӣ, ки аз ҷониби раиси пешини Маҷлиси Намояндагон Тип О'Нил таҳия шудааст, дар озмунҳои имсола, ҳама сиёсат метавонад маҳаллӣ набошад.

Коршиносон бар ин назаранд, ки масъалаҳои дохилӣ ҳамчунон дар мадди назари интихобкунандагон, бахусус иқтисод хоҳанд буд. Назарсанҷии АП, ки аз 30 ноябр то 4 декабри соли 2023 баргузор шуд, нишон дод, ки 76 дарсади калонсолони амрикоӣ мехоҳанд, ки ҳукумат ба масъалаҳои иқтисодӣ таваҷҷуҳи бештар дошта бошад. Ин аслан ба 75 дарсад баробар аст, ки онро ҳамчун нигаронии асосии худ дар соли 2022 номбар кардаанд.

Интихобкунандагони калонсол дар интихоботи соли 2024 тасмим мегиранд. Саволе, ки ҳамасола коршиносони сиёсӣ ва стратегҳои маъракаи пешазинтихоботиро ба ташвиш меорад, ин аст, ки чӣ қадар интихобкунандагон ширкат хоҳанд кард. Коршиносон ба ин ақида ҳастанд, ки бори дигар дар ин интихобот интихобкунандагони солхӯрда тафовут хоҳанд кард. Овоздиҳӣ барои интихоботи президентии соли 2024 бо гузаронидани кокус дар штати Айова оғоз мешавад. Оё шумо медонед, ки кокус чист?

Панҷуми ноябри 2024 амрикоиҳо бори дигар бюллетенҳоро пур мекунанд, то муайян кунанд, ки дар чор соли оянда кишварро кӣ раҳбарӣ мекунад. Ин бюллетенҳо як номзади ягонаи президентӣ барои ҳар як ҳизби асосӣ доранд, ки дар аввали сол тавассути як қатор интихоботҳои ибтидоӣ дар ҳар як штат интихоб карда мешаванд. Рӯзи 15 январ ҷумҳурихоҳони Айова мавсими интихоботиро бо баргузории интихоботи ибтидоӣ - кокусҳои Айова оғоз мекунанд.

Кокус чист?

Кокус ин як маҷлиси пӯшидаи гурӯҳи шахсонест, ки ба як ҳизб ё фраксияи сиёсӣ тааллуқ доранд ва одатан барои интихоби номзадҳо ё тасмимгирӣ дар бораи масъалаҳои сиёсӣ гузаронида мешавад. Айова ба таври анъанавӣ аввалин штатест, ки дар он ҳар чор сол як озмуни пешбарии номзадҳои президентӣ дар ҳама гуна шакл баргузор мешавад. Чӣ гуна овозҳо дар кокусҳои Айова барои муайян кардани интихоби ҳизби ҷумҳурихоҳ барои номзад ба президентӣ кӯмак хоҳанд кард:

Аввал интихобкунандагон дар маҷлиси машваратӣ иштирок мекунанд:

Намояндагони номзадҳо дар як суханронии кӯтоҳ барномаи номзади худро пешниҳод мекунанд. Баъд овоздиҳӣ баргузор мегардад: Дар Айова, интихобкунандагон интихоби худро ба таври хусусӣ дар як варақ менависанд ва сипас овози худро пешниҳод мекунанд. Овозҳо ҳисоб карда мешаванд: Бюллетенҳо ба хисоб гирифта қайд карда мешаванд ва ба ташкилоти ҳизбӣ фиристода мешаванд.

Оё чӣ касе метавонад ба кокус равад? Мисли интихоботҳои ибтидоӣ, баъзе иёлотҳо ба интихобкунандагон имкон медиҳанд, ки новобаста аз мансубияти ҳизб ворид шаванд, баъзеҳо аз шумо талаб мекунанд, ки қаблан узви ҳизби ба қайд гирифташуда бошед ва баъзеҳо омехтаи ин дуро истифода мебаранд. Масалан, ҷумҳурихоҳони Айова ба шумо иҷозат медиҳанд, ки дар шаби кокусҳо узви ҳизб шавед. Бо ташкилоти партиявии штати худ санҷед, то бифаҳмед, ки он барои шумо чӣ гуна кор мекунад.

Нимкушода

Интихоботи ибтидоии омехта ба баъзе одамоне, ки дар ҳизб сабти ном нашудаанд, имкон медиҳад, ки ширкат кунанд. Қоидаҳо вобаста ба давлат фарқ мекунанд.

Кушода

Интихоботи ибтидоии кушод ба ҳама имкон медиҳад, ки новобаста аз мансубияти ҳизби интихобкунанда иштирок кунанд.

Оё кокус бо интихоботи ибтидоӣ яксон аст?

Ҳам ҳа ва ҳам не. Кокус аз ҷониби як ҳизби сиёсӣ ҳамчун як қисми раванди пешбарии президентӣ таъсис дода мешавад, аммо он ба интихоботи ибтидоӣ комилан яксон нест. Интихоботи ибтидоӣ дар давоми рӯз баргузор мешавад ва ҳамеша аз бюллетенҳои хусусӣ истифода мешавад. Дар ҳоле ки шакли кокусҳо аз як иёлат ба иёлати дигар фарқ мекунад, кокусҳо одатан дар вақти муайян баргузор мешаванд ва аксар вақт ба интихобкунандагон имкон медиҳанд, ки пеш аз бақайдгирии дастгирии номзади интихобкардаашон ба намояндагони номзадҳои эҳтимолӣ гӯш кунанд. Дар баъзе иёлот, интихобкунандагон худро ба гурӯҳҳое шомил мекунанд, ки номзади худро дастгирӣ мекунанд ва ҳамин тавр интихоби худро ба дигарон маълум мекунанд.

Чаро Айова муҳим аст?

Айова аввалин озмоиши бузурги қобилияти маъракаи муошират бо интихобкунандагон дар саҳнаи миллӣ мебошад. Ҳамчун аввалин штате, ки дар ҳар як давра интихоботи ибтидоии худро дорад, он номзадҳоро дар ҳоле ба даст меорад, ки маблағҳои пешазинтихоботии онҳо пур ва энергияи онҳо тару тоза аст. Ҳамчун як иёлати хурд, Айова инчунин худро ҳамчун як имконият барои номзадҳои кам маблағгузорӣ барои муваффақ шудан ба маъракаи пешазинтихоботӣ дар маҳал муаррифӣ мекунад. Сарфи назар аз таваҷҷуҳ, натоиҷи анҷуманҳои Айова пайваста пешгӯӣ накарданд, ки дар ниҳоят кӣ номзади ҳизб мешавад.

Демократҳо чӣ кор мекунанд?

Дар солҳои гузашта, демократҳои Айова конфронс баргузор кардаанд, ки дар он интихобкунандагон ба таври ҷисмонӣ ба гурӯҳҳо (баъзан чанд маротиба) тақсим шуда буданд, то ҷонибдории худро аз номзад нишон диҳанд. Имсол демократҳои штати Айова 15 январ барои гузарондани кори партиявӣ ҷамъ меоянд; аммо бинобар тағйирот дар тақвими пешбарии демократҳо, онҳо ба номзадҳои президентӣ овоз намедиҳанд. Ба ҷои ин, ин овоздиҳӣ тавассути почта сурат мегирад ва то 5 март ба охир мерасад.

Дар як миллати аз ҷиҳати сиёсӣ қутбшуда, амрикоиҳо дар як масъалае, ки дар интихоботи соли 2024 қарор доранд, ба мувофиқа расидаанд ё не? Нигаронӣ аз вазъи демократия ва чӣ гуна натиҷаи рақобати президентӣ ба ояндаи он таъсир мерасонад.

Аз англисӣ тарҷумаи

Озод Саъдуллоев,

шуъбаи ШМА ва Канада

 

Сарчашмаҳо:

 

1. Dena Bunis, Expect a Wild Ride as the 2024 Elections Start

              URL: https://www.aarp.org/politics-society/government-elections/info-2024/election-overview.html

              (санаи дархост 15.01.24)

1. Will Mullery and Zachary B. Wolf, 2024 voting is about to begin. Do you know what a caucus is?

       URL: https://edition.cnn.com/2024/01/10/politics/iowa-caucus-explainer-voting-dg/index.html

(санаи дархост 15.01.24)