(ба ифтихори 28 – умин солгарди Ваҳдати миллӣ)

    Дар таърихи башарият дар бунёди давлат ва ташаккулёбии халқияту миллатҳо ваҳдат ҷойгоҳи махсус дорад. Инсоният борҳо дар масири таърих ба ҷангҳои қавмию дохилӣ ва байни давлатӣ рӯбарӯ гардида, талафоти зиёд дидааст. Аммо ягона омиле, ки ба хотимаёбии ҷангҳо асос шуда, инсонро аз талафот ва шаҳрҳоро аз харобшавӣ наҷот додааст ин ваҳдат аст. Ваҳдати миллӣ, ҳамчун мафҳуми марказии давлатсозии муосир, як низоми ҳастишиносӣ, ифодаи ҳуввияти таърихии миллат, таҷассумгари виҷдон ва маърифат дар сатҳи ҷамъиятӣ мебошад.

    Ҷомеаи тоҷик, ки дар охири асри ХХ ба гирдоби ҷанги шаҳрвандӣ афтода буд, чунин як марҳалаи даҳшатбори парешонӣ ва ҷустуҷӯйи маънои миллиро аз сар гузаронд. Дар чунин шароит, нақши Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун раҳнамо ва сиёсатмадори дорои ҷаҳонбинии хирадгароёна, на танҳо як тағйирёбии сиёсӣ, балки як рӯйдоди таърихсоз гардид. Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ҳайси раиси Шурои Олӣ миёни ҳамватанон иброз намуда буданд, ки: “Ман оғози кори худро аз сулҳ оғоз хоҳам кард. Ман тарафдори давлати демократии ҳуқуқбунёд мебошам. Мо бояд ҳама ёру бародар бошем, то ки вазъро ором намоем. Ҳар чи аз дастам меояд, дар ин роҳ талош хоҳам кард”.

    Ин ҳарфи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нахустин хиште буд, ки дар бунёди кохи ваҳдат миёни тоҷикон гузошта шуд. Бо талошҳои меъмори ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат муҳтарм Эмомалӣ Раҳмон санаи 27 июни соли 1997 Созишномаи истиқрори сулҳ ва ризояти миллӣ ба имзо расид. Имзои ин созишнома ҷанги шаҳрвандиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон хотима дода, ба ҷои он Ваҳдати миллиро падид овард.

    Маврид ба зикр аст, ки мо Тоҷикистони навинро бе ному кору пайкори Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳаргиз тасаввур карда наметавонем. Ин ҳақиқатест, ки саодати халқи тоҷик ва эҳёву шукуфоии мардуми тоҷикро таҷассум менамояд. Маҳз бо шарофати азму талошҳои пайгирона ва иқдомҳои бунёдкоронаи Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар сарзамини азияткашидаи мо сулҳи пойдор ва Ваҳдати миллӣ ба вуҷуд омад.

    Ваҳдати миллӣ дар омӯзиш ва таҳқиқи таърих низ таъсири бузурги худро расонид. Дар ин давра олимону муҳаққиқон ба пажӯҳиши баъзе аз саҳифаҳои норавшани он рӯ оварда асару мақолаҳои бунёдӣ офариданд. Хусусан, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон омӯзиши таърихро қарзи фарзандию роҳбарии худ дониста як силсила асарҳои бузургҳаҷм аз ҷумла, “Аз Ороиён то Сомониён”, Нигоҳе ба таърихи тамаддуни Ориёӣ”, “Чеҳраҳои мондагор” “Забон ҳастии миллат” ва даҳҳо асари таърихии дигар офариданд. Инчунин, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар асарҳои баландмазмуни худ исбот намуданд, ки тоҷикон як миллати бузурги таърихӣ буда, нақши онҳо дар тараққиёти тамаддуни башарият беназир аст.

    Маҳз дар асари “Чеҳраҳои мондагор” – и Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон собит гардидааст, ки шахсиятҳои нотакрори тоҷикон пайваста талқинкунадаи ваҳдат буда, инсонҳоро ба ҳаёти осоишта даъват мекарданд.

    Санаи 27 – уми июни соли ҷорӣ мардуми ваҳдатсолори тоҷик 28 – умин солгарди рӯзи Ваҳдати миллиро дар фазои амну ором ҷашн мегиранд. Мусаллам аст, ки пас аз барқарории Ваҳдати миллӣ ва сулҳи сартосарӣ дар кишварамон бо ташаббус ва ибтикори ҳамешагии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон раванди бозсозии иқтисодии кишвар, рушди демократия, гуногунандешӣ, таҳаммулпазирӣ, озодии сухан ва матбуот, ташаккули тафаккури миллӣ равнақу ривоҷи бештар пайдо намуда, Ваҳдати миллиро мустаҳкам намуд.

    Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар яке аз аввалин изњороташон усули аслии фаъолияти роњбарияти Ҷумҳурии Тољикистонро чунин сифат намуда буданд:

“Идеали сиёсии мо Вањдати миллї аст. Мо ягон масъалаи принсипии аслии љомеамонро бо роњї зўрї ва аз тариќи набарди мусаллањона њал карданї нестем. Муроду маќсадамон бунёдкорї асту бас”.

    Моҳияти нақши бузурги Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро мо дар поягузории давлатдории навини тољикон ва ба кишвари сулњу салоњ табдил додани Ҷумҳурии Тољикистон медонем. Инчунин, иқрор бо онем, ки ҳар фарзанди фарзона соҳиби унвони қаҳрамони кишвар ва Пешвои асри XXI шуда наметавонад.

Ҳамин тариқ, ба таври мухтасар нақши Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро дар барқарор намудани Ваҳдати миллӣ метавон чунин натиҷагирӣ намуд:

• Пешвои миллат муҳтарам Эмомалї Рањмон, ки бо рисолати таърихии барќарор кардани сулҳу осоиш сарварии кишварро бар дўши худ гирифта буданд;

• Пешвои миллат муҳтарам Эмомлаӣ Раҳмон роњи расидан ба маќсудро дар муколама ва муносибати сулҳомез бо тамоми неруњои сиёсии кишвар муайян намуданд;

• Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо сиёсати хирадмандона ва дурбинонаи хеш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон сулҳу осоиш ва Ваҳдати миллиро ҳамчун падидаи сиёсӣ ва ғояи миллӣ табдил доданд;

• Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон хатари аз байн рафтан ва пора шудани Ҷумҳурии Тоҷикистонро бартараф намуданд;

• Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нухбагони сиёсии дорои тафаккури баланд ва содиқро баҳри рушди кишвар дарёфт ва муттаҳид намуданд;

• Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба бедории тафаккури сиёсии мардум мусоидат карда, дурнамои ояндаи сохти давлатдориро тарҳрезӣ намуданд, ки бо номи давлати демократӣ, дунявӣ, ҳуқуқбунёд ва ягона маълуму машҳур мебошад;

• Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ташаккул ва мустаҳкам гардидани сохтори ниҳодҳои интизомии кишвар асос гузоштанд;

• Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷиҳати зина ба зина, бо таҳким ёфтани сулҳу субот ба кишвари саноатию аграрӣ табдил ёфтани Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ба созандагиву бунёдкорӣ дар қаламрави он шароит мусоид намуданд;

• Пешвои миллат муҳтарам Эмомлаӣ Раҳмон ба инкишофи ҷомеаи мадании шаҳрвандӣ мусоидат карда, ваҳдату ягонагӣ ва ватандӯстиро шиори аҳли ҷомеа эълон намуданд.

• Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон раванди сулҳи тоҷиконро дар арсаи байналмилалӣ ҳамчун модели сиёсии ба ҷанг нуқта гузоштан ва омили асосии таҳкими сулҳу ваҳдат барои кишварҳои ҷангзадаи дунё муаррифӣ намуданд;

• Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мавқеъ ва нуфузи Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба ҳайси як давлати мустақил ва таҷрибаи сулҳи тоҷиконро мавриди омӯзишу ибрати ҷаҳониён қарор доданд;

• Пешвои миллат муҳтарам Эмомлаӣ Раҳмон низоми нави давлатдориро ба миён гузошта, ба рушди иқтисодиёту иҷтимоиёти кишвар ва некуаҳволии аҳли ҷомеа шароит фароҳам оварданд.

РАҲМОНЗОДА А.Ш.

ходими пешбари илмии Шуъбаи Осиёи Ҷанубӣ ва

Шарқии Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ

номзади илмҳои таърих