Мо бояд фарзандонамонро, чи писару чи духтар, хононем, илму дониш, касбу ҳунар ва одобу ахлоқ омӯзонем, забон омӯзонем, аз истифодаи техникаву технологияҳои муосир бархурдор созем, ба зиндагии мустақилона ҳаматарафа омода намоем, онҳоро ҳамчун шахсиятҳои худшиносу худогоҳ, масъулиятшинос ва ватанпарвару заҳматдӯст ба камол расонем.                                                     

   Эмомалӣ Раҳмон

Чароғи ақли инсон аст дониш,

Бақои илму ирфон аст дониш.

Туро ҳам раҳнамо, роҳатрасон аст,

Камоли умру имон аст дониш.

       Инсон аз лиҳози табиӣ бо фарорасии синну соли балоғат кӯшиш мекунад, ки дар макотиби олӣ ё худ дар хориҷи мамлакат таҳсилро идома диҳад. Ин фикрро аксаран толибилмон дар қалби хеш мепарваранд. Донишандӯзӣ ва такмил додани ҷаҳобинии худ  орзӯи бештаринҳост, ба ҳамин хотир онҳо зимни таҳсил дар муассисаҳои олии кишвар муваффақ мешаванд ва сатҳи донишҳои худро такмил медиҳанд.

       Пешвои муаззами миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон борҳост, ки ҳангоми суханронии хеш мактабу маорифро асоси сиёсати худ муаррифӣ кардааст. Бешубҳа, дар кишвари мо ба сатҳи донишандӯзии наврасону мактаббачагон аҳамияти  ҷиддӣ  дода мешавад ва дар мактабҳо ба онҳое, ки бо баҳои хубу аъло таҳсилро идома медиҳанд, ҳавасмандкунӣ    ба амал  оварда мешавад.

        Бо ибтикори Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Маркази миллии тестии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2013 ташкил шуду шаффофият дар имтиҳонсупорӣ татбиқ гардид. Аз ҳамон сол инҷониб шиносони худро баъзан мебинам, ки бо арзи сипос ба Маркази миллии тестӣ муроҷиат карда, аз он хушҳоланд, ки адолати иҷтимоӣ дар ин самти фаъолият дар сатҳи баланд роҳандозӣ шудааст. Сатҳи дониш ва савияи донишандӯзи бинобар талаботи Марказ рӯз аз рӯз меафзояд ва толибилмон пайваста мекӯшанд, ки мактабро бо хониши хубу аъло ба анҷом расонанд.

       Ҳамасола  санаи 1-уми сентябр дар Ватани азизамон Рӯзи Дониш ва дарси Сулҳ ҷашн гирифта шуда, зимни баргузории он Пешвои миллат чандин муассисаҳоро барои истифода ифтитоҳ намуда, дастуру супоришҳои навро ба кормандони соҳаи маориф ироа менамоянд. 1-уми сентябр Рӯзи байналмилалии дониш эътироф шудааст. Ин рӯз расман рӯзи корӣ мебошад. Аз рӯи анъана дар ин рӯз дар мактабҳо линейкаҳои ботантана, соатҳои тарбиявӣ, дарсҳои дониш, сулҳу ватандӯстӣ    баргузор мегарданд. Хуллас, рӯзи 1-уми сентябр рӯзи тантанаи Дониш асту донишандӯзон дар ин рӯз ид доранд.

       Тоҷикон аз зумраи миллатҳои донишпарвар  маҳсуб мешавад. Яке аз омилҳои  ин падида аз он иборат  аст, ки тоҷикон дар гузашта ва имрӯз китобро азиз доштаанд ва бархе аз онҳо китобхонаҳои шахсӣ низ доранд. Дар ин маврид хостам иқтибосе аз суханронии Президенти мамлакат оварам, ки дар ситоиши китоб барҳақ фармудааст:

“... Ҳамаи мо аз даврони қадим китобро сарчашмаи ақлу дониш заковат, ахлоқи ҳамида ва беҳтарин ҳамшину ҳамроз, омӯзгори беминнат, ҳамсӯҳбати хушгуфтору хушбин мепиндоштем. Ва бузургони мо китобро аниси кунҷи танҳоӣ ва фурӯғи субҳи доноӣ медонистанд”.

       Ҷойи дигар овардааст: “Китоб як рукни муҳими тамаддуни башарӣ ва ҷузъи ҷудонопазири зиндагии инсон аст. Аз ин ҷост, ки мардуми олам бо арзи эҳтиром ба ганҷинаи маънавии ниёгон китобҳоро дар хазинаҳои миллии хеш нигаҳодорӣ мекунад, то ин ки наслҳои имрӯза ба оянда аз онҳо барои рушду камолоти  маънавин худ истифода баранд”.

       Чунонкӣ аз осори ниёгон р бармеоянд, бузургони илму ирфон дар ситоиши дониш ва тафаккури илмӣ  ашъор офаридаанд :

Дониш андар дил чароғи равшан аст,

В-аз ҳама бад бар тани ту ҷавшан аст. 

Покиза шаву рост бизӣ, илм омӯз,

То тоҷи наберагони Одам бошӣ.

Дониш талабу бузургӣ омӯз,

То беҳ нигарад рӯзат аз рӯз.

Басифат кори мактаб соз бояд ,

Ба  дониш қуфли розе боз бояд.

Ба дониш мегарав шоҳи савод аст,

 Ки ӯ  як раҳнамои умрбод аст.

Ҳар ки донишвар бувад, ӯ қодир аст,

Обрӯи ӯ бувад илму ҳунар.

Конфутсий такид мекунад, ки дониши ҳақиқӣ ин аст, ки ҳадди ҷаҳолати худро бидонӣ (Настоящее знание — это знать степень своего невежества. Real knowledge is to know the extent of one's ignorance).

Франсис Бейкон такид менамуд, ки дониш қудрат аст (Знание — сила. Knowledge is power).

Бенҷамин Франклин иброз намудааст, ки сармоягузорӣ дар дониш беҳтарин фоида меорад (Инвестиции в знания приносят лучшие проценты. An investment in knowledge pays the best interest).

Ширин Қурбонова

сарходими илмии Шуъбаи  Осиёи Ҷанубу

Шарқии Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ,

 доктори илмҳои таърих.