Муносибатҳои Тоҷикистон ва Қазоқистон, ки бар асоси дӯстӣ, ҳамсоягии нек ва ҳамкории мутақобилан судманд бунёд шудаанд, дар Осиёи Марказӣ нақши муҳим доранд. Дар солҳои охир, бо ташаббуси Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон ва Президенти Қазоқистон Қосим-Жомарт Токаев, ҳамкориҳо дар соҳаҳои сиёсӣ, иқтисодӣ ва фарҳангӣ густариш ёфтаанд. Маросими сарфарозгардонии Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Тоҷикистон ва Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ бо Ордени «Дӯстӣ» дараҷаи II дар қасри Акордаи Қазоқистон яке аз намунаҳои равшани ин раванд аст. Ин амал на танҳо қадрдонӣ аз саҳми шахсӣ, балки нишонаи таҳкими муносибатҳои стратегии ду кишвар мебошад.

        Маросими сарфарозгардонии Раиси Маҷлиси Миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ дар қасри Акорда, маркази сиёсии Қазоқистон, барои саҳми ӯ дар таҳкими муносибатҳои дӯстона ва стратегии Тоҷикистон ва Қазоқистон, хусусан дар густариши ҳамкориҳои байнипарламентӣ, баргузор шуд. Ордени «Дӯстӣ» дараҷаи II, ки аз ҷониби Президенти Қазоқистон Қосим-Жомарт Токаев тақдим гардид, рамзи дӯстӣ ва ҳамкории бародаронаи ду кишвар аст. Тибқи Қонуни Ҷумҳурии Қазоқистон «Дар бораи мукофотҳои давлатӣ» Ордени «Дӯстӣ» барои мусоидат ба сулҳ, дӯстӣ ва ҳамкорӣ байни миллатҳо дода мешавад, ки мувофиқи саҳми муҳтарам Рустами Эмомалӣ дар дипломатияи байнипарламентӣ ва минтақавӣ аст.

        Президенти Қазоқистон дар маросим саҳми муҳтарам Рустами Эмомалиро дар пешбурди муносибатҳои дӯстона ва ҳамсоягии нек таъкид кард. Муҳтарам Рустами Эмомалӣ миннатдории самимӣ баён намуда, аҳамияти ин мукофотро барои таҳкими равобит қайд кард. Ин ҳодиса на танҳо ба ҳамкориҳои шахсӣ, балки ба рушди муносибатҳои байнипарламентӣ мусоидат намуд, зеро Рустами Эмомалӣ ҳамчун Раиси Маҷлиси миллӣ дар пешбурди қонунгузории муштарак саҳми калон гузоштааст.

        Дар вохӯрии соли 2025 бо Токаев, масъалаҳои ҳамкории иқтисодӣ-ҷамъиятӣ, бахши об ва дипломатияи байнипарламентӣ баррасӣ шуданд. Ҳар ду ҷониб аз муносибатҳои дуҷониба, ки бар асоси дӯстӣ ва ҳамдигарфаҳмӣ бунёд шудаанд, изҳори қаноатмандӣ карданд. Ин вохӯрӣ нақши сафари Рустами Эмомалиро дар таҳкими муносибатҳо таъкид намуда, барои ҳамкориҳои нав дар энергетика ва тиҷорат замина гузошт.

        Муносибатҳои Тоҷикистон ва Қазоқистон дар солҳои охир пешрафтҳои назаррас доштаанд: ҳаҷми тиҷорат афзоиш ёфта, лоиҳаҳои муштарак дар соҳаҳои энергетика ва нақлиёт амалӣ шудаанд. Маросими мазкур ҳамчун катализатори ин раванд хидмат мекунад, ки аҳамияти он дар таҳкими дипломатияи минтақавӣ равшан аст.

        Душанбе дар тӯли як аср аз деҳаи хурд ба пойтахти муосир табдил ёфтааст. Аз соли 2017, пас аз таъйини муҳтарам Рустами Эмомалӣ ба вазифаи Раиси шаҳр, ин раванд бо Барномаи рушди иҷтимоию иқтисодии Душанбе то соли 2025 суръат гирифт. Ин барнома ба ҳадафҳои миллӣ, аз қабили амнияти энергетикӣ ва саноатикунонии босуръат, нигаронида шуда, ба рушди устувори иқтисодӣ ва беҳбуди зиндагии сокинон равона гардид.

        Дар соҳаи саноат, таъсиси садҳо корхонаи нав бо зиёда аз 19 ҳазор ҷойи корӣ ба афзоиши 3,1- маротибаи истеҳсолот мусоидат кард. Дар бахши сохтмон, миллионҳо метри мураббаъ манзил ва садҳо иншоот бунёд гардид, ки ниёзҳои афзояндаи аҳолиро қонеъ намуд. Дар энергетика, талафоти барқ аз 27% ба 8,5% коҳиш ёфт, ки самаранокии низомро беҳтар кард. Дар нақлиёт, садҳо километр роҳ навсозӣ шуда, инфрасохтори шаҳр мустаҳкам гардид. Дар маориф ва тандурустӣ, муассисаҳои нав бо маблағи миллиардҳо сомонӣ сохта шуданд, ки дастрасии сокинон ба хизматрасониҳои иҷтимоиро афзоиш дод. Дар маҷмӯъ, иҷрои барнома аз нақша 112% зиёд буд, ки аз роҳбарии самараноки  муҳтарам Рустами Эмомалӣ шаҳодат медиҳад. Ин дастовардҳо Душанберо ба маркази муҳими иқтисодӣ, фарҳангӣ ва иҷтимоии Тоҷикистон табдил доданд.

        Аз соли 2012, муҳтарам Рустами Эмомалӣ ҳамчун президенти Федератсияи футболи Тоҷикистон (ФФТ) ва аз соли 2019 ҳамчун президенти Ассотсиатсияи футболи Осиёи Марказӣ (CAFA) фаъолият мекунад. Ӯ ислоҳоти муҳим дар инфрасохтор, футболи занон ва барномаҳои ҷавонон ҷорӣ кард. Ташаббуси барҷастаи ӯ – пешниҳоди эълони 25 май ҳамчун Рӯзи ҷаҳонии футбол – дар соли 2024 бо қабули қатъномаи СММ (A/RES/78/281) амалӣ шуд. Ин қатънома нақши футболро дар пешбурди Ҳадафҳои Рушди Устувор, аз ҷумла саломатӣ ва баробарии гендерӣ, таъкид мекунад.

        Футбол дар Тоҷикистон аз солҳои 1920 рушд карда, пас аз истиқлол (1994) ба ФИФА ва КФО ҳамроҳ шуд. Таҳти роҳбарии  муҳтарам Рустами Эмомалӣ, варзишгоҳҳо навсозӣ шуданд, лигаи занона таъсис ёфт ва барномаҳои «Футбол барои ҳама» ва «Футбол бар зидди камбизоатӣ» барои ҳамгироии иҷтимоӣ ва дастрасии кӯдакон ба варзиш мусоидат карданд. Фестивалҳои соли 2024–2025 бо иштироки ҳазорон нафар имиҷи байналмилалии Тоҷикистонро тақвият бахшиданд.

         Муҳтарам Рустами Эмомалӣ ҳамчун сиёсатмадори ҷавон дар таҳкими муносибатҳои хориҷии Тоҷикистон нақши муҳим бозидааст. Ҳамчун Раиси Маҷлиси миллӣ, ӯ дар пешбурди дипломатияи байнипарламентӣ фаъол аст. Маросими сарфарозгардонӣ бо Ордени «Дӯстӣ» дараҷаи II дар соли 2025 нишонаи қадрдонӣ аз саҳми ӯ дар таҳкими муносибатҳои Тоҷикистон ва Қазоқистон аст.

        Фаъолияти  муҳтарам Рустами Эмомалӣ танҳо бо  Осиёи Марказӣ маҳдуд намешавад. Дар соли 2025, мулоқоти Раиси Маҷлиси миллӣ Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Рустами Эмомалӣ бо Президенти Русия Владимир Путин масъалаҳои ҳамкории стратегӣ, муҳоҷирати меҳнатӣ ва робитаҳои башардӯстиро фаро гирифт ва  нақши Русияро ҳамчун шарики калидӣ таъкид гашт. Дар вохӯрӣ бо Президенти Чин Си Ҷинпин дар соли 2025, созишномаҳои иқтисодӣ ба имзо расиданд, ки ба ҷалби сармояи 400 миллион доллар ва гранти 2 миллион доллар мусоидат карданд. Сафари ӯ ба Ирон (2024) созишномаҳои 120 миллион долларро ба бор овард. Инчунин, ширкати ӯ дар форумҳои байнипарламентии Осиёи Марказӣ ва Русия (2022) ва чорабиниҳои СММ дар Ню-Йорк (2025) нуфузи Тоҷикистонро дар арсаи ҷаҳонӣ афзоиш дод.

        Ташаббуси эълони Рӯзи ҷаҳонии футбол (2024) на танҳо варзиш, балки дипломатияи фарҳангиро пеш бурд, ки Тоҷикистонро ҳамчун пешоҳанг дар СММ муаррифӣ кард. Ин ташаббус, ки бо қатъномаи A/RES/78/281 дастгирӣ ёфт, нуфузи байналмилалии муҳтарам Рустами Эмомалиро ҳамчун роҳбари CAFA тақвият бахшид ва ба ҳамгироии иҷтимоии минтақа мусоидат намуд.

        Маросими сарфарозгардонии Рустами Эмомалӣ бо Ордени «Дӯстӣ» дараҷаи II рамзи таҳкими муносибатҳои стратегии Тоҷикистон ва Қазоқистон аст. Ин ҳодиса на танҳо саҳми шахсии ӯро қадр мекунад, балки ба рушди дипломатияи байнипарламентӣ ва ҳамкориҳои минтақавӣ дар Осиёи Марказӣ мусоидат менамояд. Фаъолияти ӯ дар идораи Душанбе, рушди футбол ва равобити байналмилалӣ нишон медиҳад, ки роҳбарии ҷавон метавонад ба давлатсозӣ, ҳамгироии иҷтимоӣ ва дипломатияи фаъол саҳм гузорад.

ҲАЙДАРЗОДА Рустам   

директори Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои

Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон

доктори илмҳои фалсафа, профессор.

ҚУРБОНОВА Ширин

сарходими илмии Шуъбаи Осиёи Ҷанубӣ ва Шарқии

Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои

Академияи миллии илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон

доктори илмҳои таърих.