АКАДЕМИЯИ МИЛЛИИ ИЛМҲОИ ТОҶИКИСТОН

ИНСТИТУТИ ОМӮЗИШИ МАСЪАЛАҲОИ ДАВЛАТҲОИ ОСИЁ ВА АВРУПО

Соли навро дар кишварҳои гуногуни Аврупо чӣ гуна ҷашн мегиранд?

Муаллиф: ИОМДОА

Расм

 Дар Аврупо Мавлуди Исо аз Соли нав муҳимтар аст. Он 25 декабр ҷашн гирифта мешавад ва он бо атрибутҳои муқаррарии Соли нав хос аст: дарахт, тӯҳфаҳо, гулчанбаргҳо. Зимнан, Мавлуди Исо дар Русияи подшоҳӣ низ таҷлил мешуд ва танҳо пас аз таъсиси Иттиҳоди Шӯравӣ ба хотири дунявӣ шудани он ҷашн ба 31 декабр гузошта шудаст.
Соли нав аз 31 то 1январ дар Аврупо дар миқёси каме камтар таҷлил карда мешавад  аллакай тӯҳфаҳо тақсим карда мешаванд ҳама пас аз ҷашни Мавлуди Исо истироҳат мекунанд ва аксар вақт одамон танҳо бо табрики онҳо маҳдуд мешаванд: "Соли нав муборак!" Аммо дар баъзе кишварҳои Аврупо анъанаҳои ҷолиби Соли нав мавҷуданд:
Соли нав дар Олмон бар хилофи Мавлуди Исо анъана шудааст, ки на дар як ҳалқаи ороми оилавӣ, шодмонона таҷлил мекунанд, аз ин рӯ ҷавонони олмонӣ ин идро хеле дӯст медоранд. Дар ин рӯз олмониҳо дар хиёбонҳои асосии шаҳр ҷамъ мешаванд, оташбозӣҳо мекунанд ва ба тарабхонаҳо мераванд. Одати таҷлил кардани Соли нав бо суруду рақс бо эътиқоди асримиёнагӣ алоқаманд аст: ба он бовар буданд, ки садо метавонад рӯҳҳои бадро берун кунад.
Тайёрй ба ҷашни соли нав барвакт огоз меёбад. Моххо кахвахонаю тарабхонаҳо фармоиш медиҳанд, чипта мехаранд, дустонро ба мехмонӣ даъват мекунанд. Субх ва шаби пеш хонаро ба тартиб медароранд, ба руи дастархон таомхои болаззат  мегузоранд, палоси нав мегузоранд: ба соли нав бо хар чизи нав «дохил шудан» анъана шудааст. Аниқтараш, олмониҳо ба ҳамдигар на омадани Соли нав, балки (айнан) «даромади хуб», «лағзиш»-и хубе ба соли нав орзу мекунанд: einen guten Rutsch in das Neue Jahr! Илова бар ин, олмониҳо ҳангоми таманнои соли нав ба ҳамдигар, инчунин Frohes Neues мегӯянд! ки маънояш «хушбахтии нав»-ро дорад.
 
Соли нав ва Мавлуди Исо дар Фаронса шояд дурахшонтарин ва шодмонтарин идҳо дар кишвар бошанд, ки аз ҷониби сокинони маҳаллӣ хеле дӯст медоранд. Мавлуди Исо аввалин имкони гарм кардани рӯҳ аст, зеро ин ҷашн бештар ба анъанаҳои масеҳӣ, оила, ҷашни идона ва тӯҳфаҳо тамаркуз мекунад. Фазои ғайриоддии Мавлуди Исоро тасвир кардан хеле душвор аст. Шумо бояд онро худатон таҷриба кунед.
Мисли дигар кишварҳои Аврупо, бозорҳои солинавӣ дар охири моҳи ноябр дар аксари шаҳрҳои Фаронса кушода мешаванд. Онҳо фазои афсонавӣ эҷод мекунанд ва имкониятҳои бузурги харидро пешниҳод мекунанд. Дар шахрхои калон бозор як мох хар руз кушода мешавад. Дар шаҳрҳои хурд - дар рӯзҳои истироҳат. Ду ярмаркаи машҳуртарин дар Страсбург ва Лил мебошанд. Бозори Мавлуди Страсбург қадимтарин дар Фаронса аст, ки ба асри 16 рост меояд. Бори аввал он дар соли 1570 дар атрофи соборн бошукӯҳ тӯл кашид! Бозори Мавлуди Страсбург яке аз калонтарин бозорҳои Фаронса аст. Бозори солинавии Лил дар шимоли Фаронса низ хеле маъмул аст. Аз шароби нӯшокӣ ва хӯрдани шоҳбулутҳои бирён сайёҳон ва сокинони маҳаллӣ дар байни дӯконҳо ва курсиҳои идона оро додашуда оромона сайру гашт мекунанд.
Шоми 24 декабр, оила барои таҷлили Мавлуди Исо ҷамъ меоянд ва аз хӯрокҳои гуногуни болаззат ва шароб лаззат мебаранд. Дар айни замон, хӯроки шом метавонад то соати шаши субҳ давом кунад. Чунин хўроки дароз дар сари дастархони идона дар Фаронса низ анъанаи дерин аст. Кӯдакони хурдсол дар арафаи Мавлуди Исо мӯзаҳои худро дар назди оташдон (ё зери дарахт) мегузоранд ва умедворанд, ки Пер Ноэл (Бобои Барфӣ) онҳоро бо тӯҳфаҳо пур мекунад.
Ҳар як минтақа дар Фаронса хуриши анъанавии Мавлуди худро дорад. Одатан, ба он кабобҳои дуддодашуда, нони қаҳваранг,  ҷигари мурғобӣ ё гусфанд, нахӯди сабзи бо сир ва равған пухташуда ва картошкаи бирён дохил мешаванд. Базми Мавлуди Исо бо "La bûche de Noel" (Маҷаллаи Мавлуди Исо), ҷигари чӯбшакл аз шоколад ва шоҳбулутҳо ба анҷом мерасад.
 
Масалан дар Италия чунин мешуморанд, ки дар арафаи Соли нав бояд аз ҳама чизи кӯҳна даст кашад, то ҷои навро кушояд. Гузашта аз ин, ин аслан гирифта мешавад - шаби 1 январ итолиёвӣ чизҳои кӯҳна ва ҳатто мебелро аз тиреза мепартоянд. Аз ин рӯ, беҳтар аст, ки дар ин вақт бо кулоҳ роҳ равед. Сари худро нигоҳубин кунед!
Дар Австрия Мавлуди Исо дар доираи оила оромона ҷашн гирифта мешавад, аммо Соли навро бо шӯру ғавғо таҷлил мекунанд - онҳо дар хиёбонҳо шампан мекушоянд, сайру гашт мекунанд ва оташбозӣ мекунанд. Агар шумо ба ин чо барои идхои солинавӣ, ки барои мо мукарари аст, биёед, пас шумо метавонед барои манзил ва харид маблаги зиёде сарфа кунед. Дар ҳол пас аз ҷашни Мавлуди Исо, меҳмонхонаҳо ва марказҳои савдои маҳаллӣ нархҳоро арзон мекунанд. Дар арафаи Соли нав, агар шумо хоҳед, шумо метавонед аз якчанд ҷойҳо дидан кунед, масалан, шаҳраки кӯҳна бо Парки Пратер, Калисои Стефан ва Михаэлерплатс. Дар Вена рафтан осон аст - 31 декабр ва 1 январ, тибқи анъана, нақлиёти ҷамъиятӣ тамоми шаб ҳаракат мекунад.
Шаби 31 декабрь ба 1 январь сокинони Швейцария иди зебои зимистон — Соли навро кайд мекунанд. Ин рӯзро метавон бе муболига олиҷаноб номид. Ҳам кӯдакон ва ҳам калонсолон дар интизори нисфи шаб ба соатҳои худ бо як тарси махсус менигаранд. Баъд аз ҳама, вақте ки, агар дар ин вақт набошад, ҳама орзуҳои азизтарин амалӣ мешаванд!
Бисёр одамон иштибоҳан гумон мекунанд, ки бо таҷлили Мавлуди Исо, Швейтсария дигар ба Соли нав эҳтиром намегузорад. Бо вуҷуди ин, иҷозат диҳед ба шумо итминон диҳам, ки ин тур нест. Дар арафаи ид хиёбонҳои Швейцария аслан аз мухити идона фаро гирифта шудаанд: дар хама чо мусикии форам садо медихад, гулчанбархои солинавӣ медурахшад ва ниқобҳо барпо мегарданд. Ва ин танҳо як қисмати тамоми хурсандии пеш аз Соли нав аст!
Дар Британияи Кабир таътили зимистониро хеле дӯст медоранд ва дар охири моҳи ноябр ба омодагӣ ба онҳо шурӯъ мекунанд. Дар он вакт хам дар хиёбонҳо гулҳои аввалин пайдо мешаванд ва дар охири мохи декабр тамоми шахр бо чароғҳои зич медурахшанд. Маркази ҷашн майдони Трафалгар бо арчаҳои калонтарин ороиш дода мешавад. Пеш аз ҳама, Мавлуди Исо дар Лондон ҷашн гирифта мешавад. Соли нав як ҷашни хурд ҳисобида мешавад, аммо онро дар ҳама ҷо пайдо кардан мумкин аст.
Дар Англия барои бачагон сайру гашти карнавал ва аз руи сюжетҳои афсонаҳои куҳнаи англисӣ намоишҳои саҳнавӣ ташкил мекунанд. Нисфи шаб, вақте ки занг мезананд, ошиқон зери шохаи омела мебӯсиданд, то хушбахтии оилавиро пайдо кунанд. Ва маҳз дар Британияи Кабир онҳо идеяи табодули кортҳои табрикиро барои Соли нав пайдо мекунанд.
Барои пурра эҳсос кардани ҷашн, шумо бояд ба маркази шаҳр бо арчаи асосии шоҳона наздиктар шавед. Он гоҳ шумо бешубҳа манзараи зебои болои Темза, рангорангии осмонро аз даст нахоҳед дод.
 
Дар Финляндия ҷои ҷолибтарин барои Соли нав, албатта, зодгоҳи Бобои Барфӣ - Лапландия мебошад. Ин як замини аҷоиб ва барфпӯши рост дар паҳлӯи Доираи Арктика аст, ки дар он шумо метавонед ба сагу чана савор шавед. Сайёхон ба шахри Рованиеми Финляндия сафар мекунанд, ки аз он 9 километр дуртар дехаи Бобои Барфӣ вокеъ аст. Ин як боғи фароғатии бузург аст, ки дар он шумо метавонед ба мошини барфӣ савор шавед, дар меҳмонхонаи барфӣ бимонед, ба сӯрохи ях ғарқ шавед ва чароғҳои воқеии шимолиро бубинед. Ва албатта, шумо метавонед бо Бобои Барфӣ, ки дар хонаи худ нишаста, дар иҳотаи ёварон ва кӯҳҳои номаҳо аз тамоми ҷаҳон ҷойгир аст, вохӯред.
 
Дар моҳи декабр дар Испания дар давоми рӯз ба ҳисоби миёна + 15 ℃. Ҳаво барои сайру гаштҳои тӯлонӣ хуб аст, ки испаниҳо ҳамин тавр мекунанд. Баъди хуроки шом хама ба сайру гашт мебароянд ва Соли навро дар ягон ҷо дар бар ё дар майдон ҷашн мегиранд. Ҷойҳои асосии гаштугузори одамон Рамблас ва Плаза Каталония мебошанд. Агар шумо хоҳед, ки пиротехникиро наздиктар бубинед, пас то соати 23:30 шумо бояд ба Плаза де Эспана биёед. Метро тамоми шаб кор мекунад ва беҳтар аст, ки кӯшиш накунед, ки ба таксӣ савор шавед - тақрибан мошинҳои ройгон вуҷуд надоранд ва нархҳо аз маъмулӣ баландтаранд. Каталониҳо шоми 31 декабр ҷамъ мешаванд ва ба ёд меоранд, ки аз соли гузашта чӣ чизҳои хубе омадаанд. Дар Испания, онҳо вақти худро ба чизҳои майда-чуйда сарф намекунанд ва бо садои зангҳо 12 ангур мехӯранд ва ҳар яки онро бо хоҳиши худ тахмин мекунанд.
Шаби 1 январ испаниҳо бо ангур ба майдон мебароянд ва бо хар як задани соат ба дахон ангур мепартоянд. Дар ин ҷо, дар Тоҷикистон такрор кардани ин анъана душвор нест.
 Аз сабаби ҷараёни Халиҷи Форс, зимистонҳои Шведсия хеле гарм аст - ҳарорати миёнаи моҳҳои декабр ва январ тақрибан ба сифр баробар аст. Пойтахти Шведсия то Соли нав барфи зиёд меборад, ки ин шаҳри зебои Аврупоро боз ҳам афсонавӣтар мекунад.
Маркази таҷлили Соли нави Стокголм маҷмааи мардумшиносии Скансен мебошад. Дар ин ҳо дар ҳавои кушод манораҳои куҳнаи Шведсия, боғи хурди ҳайвонот бо ҳайвоноти маҳаллӣ, хаймаҳо бо озука, нушокӣ ва туҳфаҳои хотиравӣ мавҷуданд. Барои меҳмонон вақтхушиҳои гуногун омода карда мешаванд. Ҳунармандон намоиши оташнишонӣ нишон медиҳанд, сарояндагонӣ калисо месарояд, фейерверкҳо кушода мешаванд. Тантанаҳои хиёбонҳо тақрибан соати сеи шаб ба охир мерасанд. Агар шумо мехоҳед, ки фароғатро идома диҳед, метавонед ба яке аз клубҳои шабона равед.
 
Агар шумо хоҳед, ки Соли навро бо тантанаҳои оммавӣ ҷашн гиред, пас шумо бояд ба Чехия равед. Сокинони Прага тамоми бегоҳ дар хонахои худ сари миз наменишинанд, дар майдони шаҳри куҳна чамъ шуда, дар зери садои мусиқӣ ва фейерверк май менушанд. Пас аз ин, шумо бояд ҳатман ба пули Чарлз равед, то орзу кунед. Агар шумо ин корро мувофиқи маросим иҷро кунед, он чизе, ки дар соли нав ба нақша гирифтаед, албатта амалӣ мешавад.
Барои аз Чехия дур кардан на танҳо эҳсоси истироҳат, мо ба шумо маслиҳат медиҳем, ки аз якчанд ҷойҳои барҷаста дидан кунед. Яке аз онҳо қалъаи Конописте мебошад, ки дар асри 13 сохта шудааст. Он дар наздикии шаҳри Бенесов, 50 километр аз Прага ҷойгир аст. Шумо метавонед ба он ҷо тавассути қатора расед, аммо дар ғавғои идона беҳтар аст, ки варианти бехатартар - мошини иҷораро интихоб кунед.
 
Дар Эстония, шумо инчунин бояд дар атрофи қисми марказии шаҳр, ки дар асри 13 сохта шуда буд, сайр кунед. Боз дар куҷо дорухонаеро дидан мумкин аст, ки аз соли 1422 инҷониб пайваста кор мекунад? Он дар майдони Таун Холл ҷойгир аст ва қадимтарин дар Аврупо аст.
Рӯзона дидан лозим аст, ки чӣ тавр Эстониягиҳо пойтахти худро ба як шаҳри аҷоиб табдил медиҳанд. Ин беҳтарин дар маркази таърихӣ анҷом дода мешавад, ки дар он бозорҳои пурғавғо ва рангоранги Мавлуди Исо баргузор мешаванд. Худи вохӯрии Соли нав одатан ё дар меҳмонхонае, ки шумо дар он қайд кардаед ё дар яке аз тарабхонаҳо баргузор мешавад. Бисёр муассисаҳо барои ид барномаҳои махсус тайёр мекунанд, масалан, шабнишиниҳои шоҳона.
 
Рига калонтарин шаҳри Балтика аст. Маркази таърихии он чунон зебо ва фарқкунанда аст, ки пурра ба Рӯйхати мероси ҷаҳонии ЮНЕСКО дохил карда шудааст. Чорабиниҳои асосии идона дар қисми марказии шаҳр бо қадимӣ ва поляки аврупоӣ баргузор мешаванд. Агар шумо низ хоҳед, ки барномаи фарҳангӣ дошта бошед, пас шумо метавонед ба чанд экскурсия ба қалъаҳои Рига равед. Ин шаҳр хеле кӯҳна аст, баъзе биноҳо дар ин ҷо аз асрҳои миёна нигоҳ дошта шудаанд.

Соли Навро дар ҳамаи кишварҳои Аврупо хеле боҳашаммат бо шодию хурсандӣ пешвоз мегиранд. Аз Соли Нави мелодӣ ҳамаи мардумони кишварҳои дунё ба ҳамдигар тӯҳфаҳои солинавӣ карда бо як ихлос, уммед ба ояндаи дурахшон менигаранд.

Бигзор тамоми аҳли олам аз бемориҳои имрӯзӣ дунё фориғ бошанд. Доимо солиму саодати рӯзгор дошта бошанд, ҳамеша ормонҳои ҳамаи мардумони дунё ҷомаи амал пӯшад!!!

  1. New Year’s Eve in Europe//https://getbybus.com/en/
  2. The Best Places to Spend New Year’s Eve in Europe// https:// www. Aworldinreach .com/
  3. Best cities in Europe to celebrate New Year's Eve// https:// www. raileurope.com/en-us
  4. Best cities in Europe to celebrate New Year's Eve// https:// raileurope.com/en-us
  5. The 9 best places to spend New Years in Europe// https:// travellingthirties.com/new-years-eve-in-europe/

 

 
Воҳидова Санавбарбону
мудири Шуъбаи Аврупо ва Амрико
д.и.т., профессор

БОЗГАШТ