АКАДЕМИЯИ МИЛЛИИ ИЛМҲОИ ТОҶИКИСТОН

ИНСТИТУТИ ОМӮЗИШИ МАСЪАЛАҲОИ ДАВЛАТҲОИ ОСИЁ ВА АВРУПО

ЗАНОНИ АФҒОНИСТОН АЗ ОДИТАРИН ҲУҚУҚҲО МАҲРУМАНД

Муаллиф: Воҳидова Санавбарбону

Расм

  Режими Толибон дар Афғонистон занонро аз ҳаёти ҷамъиятӣ дур мекунад. Ҳоло занони афғон дигар иҷозаи кор дар СММ надоранд. Вазири рушди олмон Шултсе дар бораи зарари «бузург» дар кишвари Афғонистон сухан меронад.

  Свеня Шултсе, вазири рушд аз Толибони тундрави исломӣ хостааст, ки мамнуияти кори занони афғон дар Созмони Милалро мавриди баҳс қарор диҳад. Сиёсатмадори SPD ба шабакаи таҳририяи Олмон чунин иброз намуд: "Ҳеҷ гоҳ кишваре кӯшиш накардааст, ки занонро аз Созмони Милали Муттаҳид манъ кунад". "Ин боз як падидаи номуносиб аст." Чунин мамнуият на танҳо ба занҳо, балки ба рушди тамоми кишвар зарар дорад.

  Созмони Милали Муттаҳид рӯзи чаҳоршанбе эълом кард, ки Толибони ҳоким ба занони афғон амр додаанд, ки дигар дар онҳо кор накунанд. Исломгароён аз моҳи декабр ба истиснои бахшҳои беҳдошт, маориф ва ғизо кор кардани занони афғон дар созмонҳои ғайридавлатиро мамнуъ кардаанд. Ин мамнуият боиси вокунишҳои шадиди байналмилалӣ гардид.

  Шултсе ба тарафдории он сухан ронда, баён кардааст, ки ба кадри имкон дастгирӣ кардани занону духтарони афғон давом дода шавад. Дар лоиҳаҳои рушд дар Афғонистон бо занон аксар вақт танҳо аз ҷониби занони корманд муроҷиат карда мешавад.

  Дар вазорати хориҷаи кишвар гуфта мешавад, ки мамнуият "бо шадидтарин шартҳо" маҳкум хоҳад шуд. Олмон бо шарикони худ амалҳои минбаъдаро ҳамоҳанг мекунад, то барои ғамхории мардум ҳарчи бештар имтиёз дошта бошад.

  Интиқод аз тамдиди маҳдудият аз Иттиҳодияи Аврупо низ садо дод. Сухангӯи Комиссия Питер Стано дар Твиттер дар бораи "қарори даҳшатовар" сухан гуфт.

  Аз замони ба даст овардани қудрат дар Афғонистон дар моҳи августи соли 2021, Толибон, пеш аз ҳама, ба далели маҳдуд кардани густурдаи ҳуқуқи занон, таҳти интиқоди байналмилалӣ қарор гирифтанд. Масалан, мактабу донишкадаҳои олии духтарон акнун ба рӯи занҳо бастаанд ва занон дигар касбу хунари зиёде надоранд.

  Созмони имдодрасонии Care аз бадтар шудани буҳрони башардӯстона дар кишвар ҳушдор дод. "Табибони бидуни марз" муқаррароти навро як қадами минбаъда "дар кӯшиши муназзам барои хориҷ кардани занон аз тамоми соҳаҳои ҳаёти ҷамъиятӣ" номид.

  Вазорати хориҷаи Фаронса ҳамчунин мамнуияти кори занон дар СММ-ро маҳкум кард: "Толибон бо ин мамнуияти нав вазъи мардуми Афғонистонро, ки алакай бо буҳрони бесобиқаи башарӣ ва иқтисодӣ рӯбарӯ аст, бадтар мекунанд."

  Ин фоҷеаи нангин дар ягон кишвар дида нашудааст. Аз замони мамнуъ шудани кори занони афғон дар моҳи декабр, бисёре аз созмонҳои имдодрасонӣ кори худро қатъ карданд ва ё танҳо ба миқдори маҳдуд метавонанд корро идома диҳанд. Ба гуфтаи Роза Отунбоева, фиристодаи вижаи Созмони Милал дар умури Афғонистон, дар таърихи Созмони Милали Муттаҳид ҳеҷ гоҳ мамнуияти қобили муқоиса барои кори занон вуҷуд надоштааст.

  Ба гуфтаи намояндагии СММ дар Афғонистон, ба кормандони мард ва зан дастур дода шудааст, ки дар ҳоли ҳозир ба кор ҳозир нашаванд. Созмонҳои имдодрасонӣ аз паёмадҳои кӯмакҳои башардӯстона изҳори нигаронӣ карданд.

  Сухангӯи “Созмони хйриявии башардӯстона” Симон Потт ба Хадамоти матбуоти Инҷилӣ гуфт, вазъ аллакай шадид аст. Бе коргарзанон ва фаъолияти занону духтарони Афғонистон дигар ба таври бояду шояд кишвар вуҷуд дошта наметавонад.

  Ба миллионҳо афғонҳо гуруснагӣ таҳдид мекунад.

  Ба гуфтаи СММ, Афғонистон бо буҳрони бесобиқаи башардӯстона рӯбарӯ аст. Аз ин рӯ, зиёда аз 28 миллион нафар аз тақрибан 43 миллион аҳолӣ аз дастгирӣ вобастаанд. Шаш миллион нафар одамон дар остонаи гуруснагӣ қарор доранд. Созмонҳои Созмони Милали Муттаҳид, аз қабили Барномаи ҷаҳонии озуқа дар таъмини мардум нақши муҳим доранд.

  Ба гуфтаи вазорати умури хориҷаи федеролӣ, он соли гузашта ба Афғонистон ҳудуди 330 миллион евро кӯмаки башардӯстона ироа кардааст. Кӯмак танҳо тавассути созмонҳои имдодрасонӣ сурат гирифтааст

 

Воҳидова Санавбарбону,

д.и.т., профессор

мудири шуъбаи

Аврупо ва Амрико

 

БОЗГАШТ